Pornografide Gombrowicz yakasini birakmayan felsefi takintisinin, otantiklik arayisinin altini ciziyor.
- Michael Dirda
Incelik sahibi ve ice dönük bir karakter olan Witold Gombrowcz adli baskarakterin gözünden anlatilan Pornografi, Hitlerin isgali altindaki Romanyada, bir kir evinin bogucu ortamina sikismis bir grup insanin yasadigi tuhaf, tekinsiz maceralari anlatir. Baskarakter ve arkadasi, misafir edildikleri bu malikanede, belki biraz boslugun ve dis dünyadaki gerilimin de etkisiyle kendileri gibi misafir olan cocukluk arkadasi genc ciftin gizlice bulustuklarina inanirlar.
Ancak genc kadinin nisanlisi da malikaneye cikagelince, bir varsayim, hatta basit bir fantezi üzerine kurulu iliski bir anda gerceklik kazanarak tehlikeli bir ücgen olusturur. Cinselligi, adamakilli yozlasmis sosyal iliskileri, hatta belki korkusuyla ve icgüdüsüyle ölümü de kapsayan bu iliskiler agi, insan ruhunun asagidan yukari tüm katmanlarinda sarsintilar yaratacaktir.
1960da yayimlanan Pornografi, yazarin ünlenmesini saglayan ilk romani Ferdydurkeden yaklasik yirmi yil sonra, 1960da yayimlanmistir. Yazarin önceki romanlarinda isledigi temalari aksettirse de temelde onlardan farklidir. Yazarin o zalimane hicvinin daha güclü yankilandigi, vurdugu nesterin daha derinlere indigi Pornografiyi Osman Firat Basin Lehce aslindan yaptigi ceviriyle sunuyoruz.
Onun edebiyata saygisi yoktu aslinda, bir züppelik ritüeli olarak kücümserdi. Yazdiysa da kabule gelmis kurallardan kurtulma girisimi olarak yazdi.
- CzeslawMliosz